A yañ bieñsur, en amzir e zou trèbieñ, mè, en deur vankei, heñ. | A ya bieñsur, an amzer a zo trebieñ, mes, an dour a vanko, heñ. | Ah oui bien sûr, le temps est très beau, mais, l'eau manquera, hein. |
Mi uelé déh ar'r journal, hiziù 'meus ked ped amzir de lign, mè déh 'meu(s) linged oun tammëǧ ha neusse... beñ ind um glèmm déja, "les rivières et puis tout ça", beñ... | Me a wele dec'h war ar journal, hiziv ne'm eus ket bet amzer da lenn, mes dec'h em eus lennet un tammig ha neuze... beñ int en em glemm dija, "les rivières et puis tout ça", beñ... | Je voyais hier sur le journal, aujourd'hui je n'ai pas eu le temps de lire, mais hier j'ai un peu lu, et puis... ben ils se plaignent déjà, les rivières et puis tout ça, ben... |
(?) poézañtèd ne géll ķed hadign nitra. | ...peizanted ne c'hell ket hadañ netra. | ... (les) paysans ne peuvent rien semer. |
'Gell ķed 'nint hadein, 'd e ǧ' er boén dehé-ind a hadein, paskèr, ken séh ma'd e en traù... | Ne c'hell ket anezho hadañ, n'eo ket ar boan dezho-int a hadañ, parske, ken sec'h ma'z eo an traoù... | Ils ne peuvent pas semer, ça ne vaut pas la peine qu'ils sèment, parce que, les choses sont tellement sèches... |
Ha, heï 'laré dein, heï 'deus oun "arbre" "brugnons", ha heï 'laré dein i oé lang, lang a fréh. | Ha, hi a lavare din, hi he deus un "arbre" "brugnons", ha hi a lavare din e oa leun, leun a frouezh. | Et, elle me disait, elle a un arbre à brugnons, et elle me disait qu'il était plein, plein de fruits. |
Ha mi zo oeïd déh ir jardreingn, heï 'laré, "imeingn tout i koéh" ! | Ha me zo aet dec'h er jardin, hi a lavare, "emaint tout o kouezhañ" ! | Et je suis allée hier au jardin, elle me disait "ils sont tous en train de tomber!" |
Alor, en traù-sen e vreingna, en traù-se, er brugn[on]-sen, er, heu, ti gav gen-, ti gav gened, awé tud genëmb-neï, pi ti mèm, en traù-sen a ra vad ! | Alor, an traoù-se a vrein, an traoù-se, ar brugnon-se, ar, heu, te a gav gan-, te a gav ganit, evit tud ganeomp-ni, pe te-memes, an traoù-se a ra vad ! | Alors, ça pourrit, ces choses-là, ces brugnons, les, heu, tu trouv-, tu trouves, pour des gens comme nous, ou toi-même, que ces choses-là font du bien ! |
Ne ra ķed va(d) meuh, ma pollûa en traù-sen, ioñ 'bollûa en dud ha tout ! | Ne ra ket vad muioc'h, ma pollu an traoù-se, eñ a bollu an dud ha tout ! | Ca ne fait pas de bien non plus, si ça pollue ces choses-là, il pollue les gens y compris ! |
M'meu(s) mé klaùed heu, our uéh, ouiañ ķed più, 'd e ķed me zad ou, ouiañ ķed più, "enfin bref", me ya de ésplik oun tammég ded... | Me am eus-me klevet heu, ur wezh, ne ouzont ket piv, n'eo ket ma zad eo, ne ouzont ket piv, "enfin bref", me a a da esplik un tammig dit... | Moi j'ai entendu heu, une fois, je ne sais pas qui, ce n'est pas mon père, je ne sais pas qui, enfin bref, je vais t'expliquer un peu... |
B'e oé ùenang e oé i labourad ne ouiañ ked i mènn, ha 'deoé kassed our fonograf getoñ... | Bout a oa unan a oa o labourat ne ouzon ket e-men, hag en doa kaset ur fonograf gantañ... | Il y en avait un qui travaillait je ne sais pas où, et qui avait amené un phonographe... |
Mè, hañneï 'deoé ķed ǧùeled en traù-señ. | Mes, hini n'en doa ket gwelet an traoù-se. | Mais, personne n'avait vu ça. |
Ha pe'd e arriù er pao(tr)-sen ir gir... i vamm hag i dad e laré : mè, i mènn ima ? ir ǧuilañ ķed ha ioñ 'gañz, mè be zou oun ding a barh ! | Ha pa'z eo erru ar paotr-se er gêr... e vamm hag e dad a lavare : mes, e-men emañ ? N'er gwelan ket, ha eñ a gomz, mes bout zo un den a-barzh ! | Et quand ce gars est arrivé à la maison... sa mère et son père disaient: mais, où est-il ? Je ne le vois pas, et il parle, mais il y a une personne dedans ! |
Ba ya, paškèr 'deoé ķed 'né jamèz ǧùéled na klaùed en traù-s[e] ! | Ba ya, parsker n'en doa ket anezho james gwelet na klevet an traoù-s[e] ! | Bah oui, parce que ils n'avaient jamais vu ni entendu ça ! |
Mè 'deoé ķed 'noñ jaméz ǧùéled na klaved en traù-señ ! | Mes n'en doa ket anezhañ james gwelet na klevet an traoù-se ! | Mais il n'avait jamais vu ni entendu ça ! |
Ha ioñ e yé de gaved heu, "deid tieñ, be zou ùenang hag e goñz hag er ǧùilamb ķed !" | Ha eñ a yae da gavout heu, "deuit tieñ, bout zo unan hag a gomz ha n'er gwelomp ket !" | Et il allait vers heu... "venez donc, il y a quelqu'un qui parle et nous ne le voyons pas !" |
Beñ ya, mo-sen ou ! | Beñ ya, mod-se eo ! | Ben oui, c'est comme ça ! |
Ne oé ķed élèktrissité, ķed mè bouji ha neussen heu, pétrol e vezé laked a barh 'n our lañp "et pis voilà", che péh hou poé, heñ ! | Ne oa ket elektrisite, ket nemet bouji ha neuze heu, petrol a veze lakaet a-barzh en ur lamp "et pis voilà", setu pezh ho poa, heñ ! | Il n'y avait pas d'électricité, rien que des bougies et puis heu, on mettait du pétrole dans une lampe et puis voilà, voilà ce que vous aviez, hein ! |
Neï 'oé eùruz d'en dra-señ. | Ni a oa eürus gant an dra-se. | Nous étions heureux avec ça. |
Ar lorh bieñsur heu, b'e zou our sakré diférañs, i oèh ir baraouiz bermeñ ! | War-lerc'h bieñsur heu, bout a zo ur sakre diferañs, ez oc'h er baradoz bremañ ! | Après bien sûr heu, il y a une sacrée différence, vous êtes au paradis maintenant ! |
Ha hoah, er jénérassioñ i me raog mi e oé hoah goèh ! ha neussen heu, penaoz jénérassion i oèmb deid ? ne ouiamb ķed mèm ! | Ha c'hoazh, ar jenerasion em raok-me a oa c'hoazh gwazh ! Ha neuze heu, penaos jenerasion ez omp deuet ? Ne ouzomp ket memes ! | Et encore, la génération d'avant moi était encore pire ! Et puis jeu, à quelle génération sommes-nous rendus ? Nous ne savons même pas ! |
Me neï ou, hag (?)... e oè delé dehoñ dounèd paskèr ioñ 'neu(s) komañsed trëhein en han-, me hè [haie] neussen awè charrein tou'n traù... | Ma niz eo, hag (?)... a oa dle dezhañ dont parsker eñ en deus komañset troc'hañ an han-, ma hae neuze evit serriñ tout an traoù... | C'est mon neveu, et (?)... il devait venir parce qu'il a commencé à couper le... ma haie, alors pour tout ramasser... |
Mè ioñ 'deoé ķed téléfonned dein en di, heu, ma, pa déh, en di i raug, penaust 'gelléhé ķed 'noñ, a beñ, mi 'laré "ti 'zeï a pe gelléz, tieñ". | Mes eñ n'en doa ket telefonet din an deiz, heu, ma, pas dec'h, an deiz e-raok, penaos ne c'hallfe ket anezhañ, a beñ, me a lavare "te a zeuio pa c'hallez, tieñ". | Mais il ne m'avait pas téléphoné le jour heu, bon, pas hier, la veille, qu'il ne pourrait pas, ah ben, je disais "tu viendras quand tu peux, tiens". |
Ha pou oun tass marse ? | Az po un tas marteze ? | Tu bois un verre peut-être ? (litt. Tu auras un verre peut-être ?) |
Ha neussen heu, 'meus añsîed téléfonnein doñ er miti-men awè lared "heu, marsen en amzir heu, ind 'annoñsa glaù alor ti 'ra ha jeuj", m'meus añséed ne ouiañ ķed péd ķùèh hag en téléfonn 'ǧèrhé ķed, ha ioñ 'za justemañ de lared dein penauz 'deus ķed 'né-ind bed, 'deus ķed 'né élektrissité, a oudi déh. | Ha neuze heu, em eus esaeet telefoniñ dezhañ ar mintin-mañ evit lavaret "heu, marteze an amzer heu, int a anoñs glav alor te a ra da soñj", me am eus esaeet ne ouzon ket pet gwech hag an telefon ne gerzhe ket, ha eñ a zeu justamant da lavaret din penaos n'en deus ket anezho bet, n'en deus ket anezho elektrisite, a-c'houde dec'h. | Et alors heu, j'ai essayé de lui téléphoner ce matin pour dire "heu, peut-être le temps heu, on annonce de la pluie alors c'est à toi de voir", j'ai essayé je ne sais pas combien de fois et le téléphone ne marchait pas, et il vient justement de me dire qu'ils l'ont pas eu, ils n'ont pas d'électricité, depuis hier. |
Ha jušt eoal, (?), ioñ 'laré "ne ouiañ ķed", imagn, a drou, dam, er poto ha neusse tout i klah heu, i chañj er lignènnaù. | Ha just a-walc'h, (?), eñ a lavare "ne ouzon ket", emaint, a-dro, dam, ar poto ha neuze tout o klask heu, o cheñch al linennoù. | Et justement, (?), il disait "je ne sais pas", ils sont, en train de s'occuper, dame, du poteau et puis (ils sont) tous en train d'essayer, de changer les lignes (téléphoniques). |
Alor ioñ 'laré, "ha 'meus problèm paskèr me... me "portail", ouiang ķed ma'd e ou élètrissité pé petra, m'meus our problèm getoñ [er pautr]. | Alor eñ a lavare, "ha me am eus (ur?) problem parsker ma... ma "portail", ne ouzon ket ma'z eo o elektrisite pe petra, me am eus ur problem gantañ. | Alors il disait, "et j'ai (un) problème parce que mon, mon portail, je ne sais pas si c'est leur électricité ou quoi, j'ai un problème avec. |
Petra 'yèn d'obir ? A ya. Marse ti 'zèbeï oun tamm katèù getoñ iķènt ? ma 's ķed dèbed nitra getoñ, paoukèh ! | Petra a yaen d'ober ? A ya. Marteze te a zebro un tamm katev gantañ evelkent ? Ma ne'z peus ket debret netra gantañ, paotr kaezh ! | Qu'est-ce que j'allais faire ? Ah oui. Peut-être que tu mangeras un morceau de gâteau avec (ton café) quand même ? Si tu n'as rien mangé avec, mon pauvre garçon ! |
Ouiañ ķed mèm petra 'rein, m'meus heu, koñsèrv azeñ, mi zeǧoureï our... our vouišt koñsèrv "et pis voilà", 'meus ķed gout d'obir bouid en dîaù-meñ. | Ne ouzon ket memes petra a rin, me am eus heu, koñserv aze, me a zigoro ur... ur voest koñserv "et pis voilà", ne'm eus ket gout d'ober boued an deizioù-mañ. | Je ne sais même pas ce que je ferai, j'ai heu, des conserves là, j'ouvrirai une, une boîte de conserve et pis voilà, je n'ai pas envie de faire la cuisine ces jours-ci. |
A ba, pe rèmb, our bailhad d'er mòh... | A ba, pa roemp, ur bailhad d'ar moc'h... | Ah ben, quand nous donnions, un baquet (de nourriture) aux cochons... |
Kërhed d'obir bailhad d'er mòh, se... e vezè, en traù-sen e zou awè lekel er patat a barh ha neusse tout ou flaštein ha neusse... | Kit da ober (reiñ) bailhad d'ar moc'h, se.. a veze, an traoù-se a zo evit leuskel ar patat a-barzh ha neuze tout o flastrañ ha neuze... | Allez donner un baquet de nourriture aux cochons, (?)... c'était, ça c'est pour mettre les patates dedans et puis les écraser et puis... |
D'er bétrav ha neusse, penauz 'vé lared en dra-se, ur chaudièr, i vezé dariù en dra-sen ir chaudièr. | Gant ar beterabez ha neuze, penaos e vez lavaret an dra-se, ur chaodier, e veze darev an dra-se er chaodier. | Avec les betteraves et puis, comment dit-on ça, une chaudière, on cuisait ça dans la chaudière. |
Ha neï 'zariùé en traù-sen de... "dans quelle pièce ?" our marchaossi. | Ha ni a zareve an traoù-se da... dans quelle pièce ? Ur marchosi. | Et nous cuisions ça à... dans quelle pièce ? Une écurie. |
Er haol, neï, 'zariùé ķed, neï e drë(h)é en dra-se menud menud ha 'véloñjè ir bailhad ha 'lakè "tieñ", mè lèh treñk. | Ar c'haol, ni, ne zareve ket, ni a droc'he an dra-se munut munut, hag a velañje er bailhad hag a lakae "tieñ", mes laezh trenk. | Les choux, nous, ne les cuisions pas (dans de l'eau), nous coupions ça tout fin, et mélangions dans le baquet et mettions, tiens, mais du lait caillé. |
Paskèr 'vezè lèh heu, neï e namè er hoèvèn, awë gobir amënènn, heñ, alor beñ, er lèh treñk, n'arriùèh ķed de zèbein tout en traù-sen... vezè er mòh e zèbè, ha neï véloñjè en traù-sen, en traù-sen e vezé bouid mad ! | Parsker e veze laezh heu, ni a lame ar c'hoaven, evit ober amanenn, heñ, alor beñ, ar laezh trenk, ne erruoc'h ket da zebriñ tout an traoù-se... e veze ar moc'h a zebre, ha ni a velañje an traoù-se, an traoù-se a veze boued mat ! | Parce qu'il y avait du lait heu, nous enlevions la crème, pour faire du beurre, hein, alors ben, le lait caillé, vous n'arriviez pas à manger tout ça... c'étaient les cochons qui mangeaient, et nous mélangions ça, c'était de la bonne nourriture ! |
Kërh de ùilèd er bouid e vezé, e vè greïd dé-ind hiziù en di ! a pe ùilañ gobir, me... 'meus... añfeñ... koakë er loñnèd-se 'deus ķed anaùed traù heu, traù erall... | Kae da welet ar boued a veze, a vez graet (roet) dezho-int hiziv an deiz ! A-pa welan ober (reiñ), me... am eus... añfin... koake ar loened-se n'en deus ket anavezet traoù heu, traoù arall... | Va voir la nourriture qu'on donnait, qu'on leur donne aujourd'hui le jour ! Quand je vois donner, je... j'ai... enfin, quoique ces animaux-là n'ont rien connu d'autre... |
Alor heu, er boézañtèd hiziù en di e zou euruz italdeumb neï, ne... 'd e ched er memèz labour, neï e oé tout heu, "le corps et le bras", tañdiskë azeñ... 'd e ķed our zort, heñ. | Alor heu, ar beizanted hiziv an deiz a zo eürus etaldomp-ni, ne... n'eo ket ar memes labour, ni a oa tout heu, "le corps et le bras", tañdiske aze... n'eo ket ur seurt, heñ. | Alors heu, les paysans aujourd'hui le jour sont heureux par rapport à nous, ne... ce n'est pas le même travail, nous c'était tout "le corps et les bras", tandis que là... ce n'est pas pareil, hein. |
Ha vezè [??] d'ou machiniaù ha neusse tout, oo ! pe uilañ mi en traù-sen... en doar 'd e ched ǧùelloh, heñ ! paskèr léh (lèrh?) er roudaù heñ, e flachta en doar. | Hag e veze [??] gant o machinioù ha neuze tout, oo ! pa welan-me an traoù-se... an douar n'eo ket gwelloc'h, heñ ! parsker lec'h ar rodoù heñ, a flastr an douar. | Et c'était avec leurs machines et puis tout, oo ! quand je vois ça... la terre n'est pas mieux, hein ! Parce que le passage des roues, écrase la terre. |
Ya mè ne fl-, ne flaštrèmb ķed neï en doar i mo-sen, heñ ! en arèr, ha heu, e vezé, hag ar lorh é vezè passed en, penauz heu, en "herse", awé lekel plén en doar. | Ya mes ne fl-, ne flastremp ket-ni an douar e mod-se, heñ ! An arar, ha heu, a veze, ha war-lerc'h e veze paseet an, penaos heu, an "herse", evit leuskel plaen an douar. | Oui mais nous ne, nous n'écrasions pas la terre comme ça, hein ! C'était la charrue et heu, et après on passait la, comment heu, la herse, pour laisser la terre plane. |
Neï heu, "ça fait que" en doar 'oé, e oé frûoh, tieñ, ma karéz. | Ni heu, "ça fait que" an douar a oa, a oa fruoc'h, tieñ, ma karez. | Nous heu, ça fait que la terre était, était plus humide (?), tiens, si tu veux. |
Neï 'blañté-n-, ou-, de, er haol paskèr neï e rè, me zud e rè, penauz heu, "les marchés", tieñ, "ils allaient aux marchés aux légumes", tout en traù-se e vezé ploñted d'en dorn, heñ, er choufleur, ha 'r haol, ha neusseñ, petra 'vezè hoah ? ma, tout er rutabaga ha neusse tout, er ploñt e vezé, eh beñ, alé, é vezé greïd oun añtenn i mo-sen ha neusse, ha vezé lared deumb lekel en "distance" itré, our blañtenn amen, our blañtenn azeñ, mè tout d'en dorn, tañdiskë bremeñn : er machin ! | Ni a blante n-, o-, da, ar c'haol parsker ni a rae, ma zud a rae, penaos heu, "les marchés", tieñ, "ils allaient aux marchés aux légumes", tout an traoù-se a veze plantet gant an dorn, heñ, ar choufleur, hag ar c'haol, ha neuze, petra a veze c'hoazh ? Ma, tout ar rutabaga ha neuze tout, ar plant a veze, eh beñ, ale, e veze graet un antenn e mod-se ha neuzen, hag e veze lavaret deomp leuskel an "distance" etre, ur blantenn amañ, ur blantenn aze, mes tout gant an dorn, tañdiske bremañ : ar machin ! | Nous plantions n-, o-, à, les choux parce que nous faisions, mes parents faisaient, comment heu, les marchés, quoi, ils allaient aux marchés aux légumes, tout ça était planté à la main, hein, les choux-fleur, et les choux, et puis, qu'est-ce qu'il y avait encore ? Bon, tous les rutabagas et caetera, les plants étaient, eh ben, allez, on faisait un sillon comme ça et puis, et on nous disait de laisser la distance entre, un plant ici, un plant là, mais tout à la main, tandis que maintenant : la machine ! |
O Sañtèz Radigon / Hur patromèz kared, / Dirag en Aùtreù Dui / E n'hun añkoéhed ķed. / Ar en doar ar er mor / Goarned neï nouz ha di, / Groaïd ma véèmb eurus / Genoh i laign en ér !" / ... mè ne ouiañ ķed ķing. | O Santez Radigon / Hur patromez karet / Dirak an Aotrou Doue / N'hon ankouait ket. / War an douar war ar mor / Gouarnit ni noz ha deiz / Grit ma vimp eürus / Ganeoc'h e lein an aer (?)" /... mes ne ouzon ket ken. | O Sainte Radegonde / Notre chère patronne / Devant le Bon Dieu / Ne nous oubliez pas / Sur la terre sur la mer / Gardez-nous nuit et jour / Faites que nous soyons heureux / Avec vous en haut des cieux / ... mais je ne sais plus. |
Mi hašta, mi hašta, mi hašta ! gortou oun tammëǧ ! | Me a hast, me a hast, me a hast ! Gortoz un tammig ! | Je me dépêche, je me dépêche, je me dépêche ! Attends un peu ! |
Heï ‘oé, heï e oé oeïd de labourad d’er luzign, heu, ķentoh tieñ mè matèh. | Hi a oa, hi a oa aet da labourat d'an uzin, heu, kentoc'h tieñ, mes matezh. | Elle était, elle était allée travailler à l'usine, heu, plutôt, quoi, mais (comme) femme de ménage/servante. |
Heu, de... i teï Delassus. Añfeñ en hann ‘ra ķed nitra dëd, bien s-, sur’oal. | Heu, da... e ti Delassus. Añfin an anv ne ra ket netra dit, bien s-, sur a-walc'h. | Heu, chez... chez Delassus. Enfin le nom ne te dit rien, bien s-, bien sûr. |
Ha neussen "et pis voilà", beñ Yvonne ‘deus ķed bed, ‘deus ķed ķuiteïd en dachènn. Ha mi, goudi, a beñ, pe’d e achiù er brezil, tieñ, mi zou oeïd de labourad oun tammëǧ ir luzin, i Porh-Lùaïz ha tout, i léh ma oé me hoér. Mè me hoér ‘oé, heï e oé, matèh i teï er patroñ, tieñ, ma karèz, ha mi oé mi i labourad ir luzign, tieñ. Mi, añfeñ, oh ! Neussen er momañ-sen e vezé tud ! | Ha neuze "et pis voilà", beñ Yvonne, n'he deus ket bet, n'he deus ket kuitaet an dachenn. Ha me, goude, a beñ, pa'z eo echu ar brezel, tieñ, me zo aet da labourat un tammig en uzin, e Porzh-Loeiz ha tout, e-lec'h ma oa ma c'hoar. Mes ma c'hoar a oa, hi a oa, matezh e ti ar patron, tieñ, mar karez, ha me a oa-me o labourat en uzin, tieñ. Me, añfin, oh ! Neuze er momant-sen e veze tud ! | Et alors, et pis voilà, ben Yvonne, n'a pas eu, n'a pas quitté la ferme. Et moi, après, ah ben, quand la guerre s'est terminée, tiens, je suis allée travailler un peu à l'usine, à Port-Louis aussi, là où était ma soeur. Mais ma soeur était, elle était, servante chez le patron, tiens, si tu veux, et moi je travaillais à l'usine, tiens. Moi, enfin, oh ! Alors à cette époque-là il y avait du monde ! |
Ha vezè our sirèn, ha pe vezè pesked, paskèr er bagaù e zé de gass er Gavriz, ha pe vezè er sézoñ... de sarding, alè, er horn e vezè, ha neï ‘chelaùè "oh ! er horn, alè !". Ha neï ‘yé ar drùèd de Borh-Lùaïz. | Hag e veze ur siren, ha pa veze pesked, parsker ar bagoù a zeue da gas ar Gavriz, ha pa veze ar sezon... da sardin, ale, ar c'horn a veze, ha ni a selaoue "oh ! ar c'horn, ale !". Ha ni a yae war droad da Borzh-Loeiz. | Et il y avait une sirène, et quand il y avait des poissons, parce que les bateaux venaient amener avec... les Gâvrais, et quand c'était la saison... à la sardine, allez, c'était la corne (sonnerie), et nous écoutions "oh ! la corne, allez !". Et nous allions à pied à Port-Louis. |
Beñ, dalbéh ar drùèd, ne oé ķed bélo ebed, d'er momañ-sen, heñ ! | Beñ, dalbezh war droad, ne oa ket belo ebet, d'ar momant-se, heñ ! | Beñ, toujours à pied, il n'y avait pas de vélo, à cette époque-là, hein ! |
A beñ ya, neï glaùé, che, paskèr a benn pe arriùé er bagaù, bah, en amzir dé (?), de, de zébarkein ha neusse tout, mè be vezé ri 'rall our zort, dalbéh azen, tieñ. Alor mé, er ri e yé awé lekel ir vouist, tieñ, ti 'goñpren ? | A beñ ya, ni a gleve, setu, parsker a-benn pa errue ar bagoù, bah, an amzer dezhe-int, da, da zebarkiñ ha neuze tout, mes bout a veze re arall ur seurt, dalbezh aze, tieñ. Alor mes, ar re a yae evit lakaat er voest, tieñ, te a gompren ? | Ah ben oui, nous entendions, voilà, parce que dès que les bateaux arrivaient, bah, le temps de, de, de débarquer et caetera, mais il y en avait quand même d'autres, toujours là, tiens. Alors, mais, celles qui allaient, c'était pour mettre en boîte, quoi, tu comprends ? |
Neusse ( ?) ou dariù, pa ou dariù, ou... nemel er pènn ha neussen ou nétoaïein, hag ou lekel in hiaol. | Neuze (?) o darev, pas o darev, o... lemel ar penn ha neuze o netoaiañ, hag o leuskel en heol. | Alors les cuire, pas les cuire, les... enlever la tête et puis les nettoyer, et les laisser au soleil. |
D’ou séhein. Ar lorh boud séhed, i vezènt dariù in, in iv. | D'o sec'hañ. War-lerc'h bout sec'het, e vezent darev en, en eoul. | Pour les sécher. Après avoir séché, elles étaient cuites dans, dans de l'huile. |
A ma, goudi, i vezènt lakèd ir vouiss... voilà. Alor, neï e laké... a beñ, ha (eu)s ǧùiled, er bouistaù i vezènt... aroñjed i mo-sen, i vezènt lakèd i mo-sen, i vezènt kassed hag heu, p’arriùènt ir pènn arall, b’e vezé ri e laké iv in drou ir vouist arnéhè(n)t. | A ma, goude, e vezent lakaet er voest... voilà. Alor, ni a lakae... a beñ, az peus gwelet, ar boestoù e vezent... arañjet e mod-se, e vezent lakaet e mod-se, e vezent kaset hag heu, pa erruent er penn arall, bout a veze re a lakae eoul en-dro er voest warno. | A ma, après, elles étaient mises dans la boîte... voilà. Alors, nous mettions... ah ben, tu as vu, les boîtes étaient... arrangées comme ça, elles étaient mises comme ça, elles étaient emportées et heu, quand elles arrivaient à l'autre bout, il y en avait qui remettaient de l'huile dans la boîte, sur elles. |
Oun arall e vezè, our machign arall e, penauz ? ou sertissein, heñ "les sertir". Ma, goudi i vezènt lakèd ‘n oun otoklaf, e larèmb neï a’n traù-se, ha ‘vezènt lakèd de zariù in drou, ‘ouiañ ķed a beǧemet in drou. | Un arall a veze, ur machin arall a, penaos ? o sertisañ, heñ, "les sertir". Ma, goude e vezent lakaet en un otoklaf, a lavaremp-ni ag an traoù-se, ha e vezent lakaet da zarev en-dro, ne ouzon ket a begement en-dro. | Il y en avait une autre, une autre machine qui, comment, (pour) les sertir, hein, les sertir. Bon, après elles étaient misent dans un autoclave, nous appelions ça, et on les mettait à recuire, je ne sais pas à combien (degré) de nouveau. |
Ya, just a fass de Gavr, tieñ, azeñ. I léh ma zou oun davarn, azeñ, i raug ‘oé oun davarn arriù i korn ? azeñ. Alor, a beñ heu, er patroñ, e oé just heu, paskèr tout en téïir e oé mitoaïeñ azeñ, alor doh en tu-se, i oé Delassus, hag er luzin e oé just ihuiloh. | Ya, just a-fas da C'havr, tieñ, aze. E-lec'h ma zo un davarn, aze, e-raok e oa un davarn erru e korn aze. Alor, a beñ heu, ar patron, a oa just heu, parsker tout an tier a oa mitoaieñ aze, alor ouzh an tu-se, e oa Delassus, hag en uzin a oa just uheloc'h. | Oui, juste en face de Gâvres, tiens, là. Là où il y a un bistrot, là, avant il y avait un bistrot arrivé au coin là. Alors, ah ben, heu, le patron, était juste heu, parce que toutes les maisons étaient mitoyennes là, alors de ce côté-là, il y avait Delassus, et l'usine était juste plus haut. |
Pe vezé er sézoñ, a’n toñ, our zort, beñ tout en traù n-, e vezè lakèd i koñsèrv. | Pa veze ar sezon, ag an ton, ur seurt, beñ tout an traoù n-, a veze lakaet e koñserv. | Quand c'était la saison, du thon, (c'était) pareil, ben tout... était mis en conserve. |
Ioñ ‘deoé añséed gobir "pâté" sardign ha neusse tout. Mè ioñ ‘deoé greïd mat, heñ ! Paskèr mi ‘oé mi ķèntoh goudi... penauz ‘larèhèn en dra-sen ? Ir vagazign, tieñ, ma karèz. Heu, just eoal de glah en otoklafaù-sen, ha vezè tout er bouistaù a barh, hag ou regardè a beb tu... azen em eus taped hannèh "d’ailleurs" un tamm ? [elle s’est coupé un bout de doigt avec un bout de fer servant à fabriquer les boîtes]... hoarn heu, fing fing fing sur’oal, heñ, ha neussen e oé oeïd a barh [dans le doigt], ha beñ, i tin just a ziméein a pe ‘meus taped en traù-sen ha ne grédèn ķed lared nitra. Boñ, bref ! En traù-se. "Et pis voilà". A beñ, e vezé our zort, e vezé skorned awé... mé, mé, ir vagazign, neï e labouré dalbéh. | Eñ en doa esaeet ober "pâté" sardin ha neuze tout. Mes eñ en doa graet mat, heñ ! Parsker me a oa-me kentoc'h goude... penaos e lavarfen an dra-se ? Er vagazin, tieñ, ma karez. Heu, just a-walc'h da glask an otoklafoù-se, ha e veze tout ar boestoù a-barzh, hag o regarde a bep tu... aze em eus tapet hennezh "d'ailleurs"... houarn heu, fin fin fin sur a-walc'h, heñ, ha neuze a oa aet a-barzh, ha beñ, e teuen just a zimeziñ a-pa'm eus tapet an traoù-se ha ne greden ket lavaret netra. Boñ, bref! An traoù-se. "Et pis voilà". A beñ, a veze ur seurt, a veze skornet evit... mes, mes, er vagazin, ni a laboure dalbezh. | Il avait essayé de faire du pâté de sardines et caetera. Mais il avait bien fait, hein ! Parce que moi j'étais plutôt après... comment je dirais ça ? Au magasin (de l'usine), quoi, si tu veux. Heu, justement, pour chercher ces autoclaves, et il y avait toutes les boîtes dedans, et les regardait de chaque côté... là j'ai attrapé celui-là (cette blessure) d'ailleurs... du fer heu, fin fin fin bien sûr, hein, et puis c'était (le bout de fer) rentré dedans, ah ben, je venais juste de me marier quand j'ai attrapé ça, et je n'osais rien dire. Bon, bref. Ca. Et pis voilà. Ah ben, c'était quand même, c'était congelé pour... mais, mais, à la boutique (de l'usine), nous travaillions sans cesse. |
Tañdiske ‘ri ‘oé... ind e ré hariko ha tout. | Tañdiske, ar re a oa... int a rae hariko ha tout. | Tandis que, ceux qui étaient... ils faisaient des haricots également. |
A beñ, lakèd ‘vezé i bouištaù, ha jušt eoal, neï, ir vagazing, neï ou lakè tout i kartoñaù, ha ‘kolé tout ha neusse tout, ha neusse, o, ‘neus taped korvéaù paskèr, neï e ré, e douché er plafoñ ag er luzign, ag er vagazign. | A beñ, lakaet a veze e boestoù, ha just a-walc'h, ni , er vagazin, ni o lakae tout e kartoñoù, hag e kole tout ha neuze tout, ha neuze, o, hon eus tapet korveoù parsker, ni a rae, a douche ar plafoñ ag an uzin, ag ar vagazin. | Ah ben, c'était mis dans des boîtes, et justement, nous, dans la boutique, nous les mettions toutes dans des cartons, et collions tout et caetera, et puis, oh, nous avons fait des corvées parce que, nous faisions, nous touchions le plafond de l'usine, de la boutique. |
Oun otoklaf, ti oui petra ou ? | Un otoklaf, te a oar petra eo ? | Un autoclave, tu sais ce que c'est ? |
I vezént dar-, heu, i vezént tout passed, péh heu, péh ‘meus lared ded, hag i vezént lakèd in drou in otoklaf-sen de bass heu... | E vezent dar-, heu, e vezent tout paseet, pezh heu, pezh am eus lavaret dit, hag e vezent lakaet en-dro en otoklaf-se da baseal heu... | Elles étaient cu-, heu, elles étaient toutes passées, ce heu, ce que je t'ai dit, et elles étaient remises à passer dans cet autoclave heu... |
Da zariù in drou, er bouištaù, tout e vezé taoled i mo-sen, tieñ. - A ya ? - "Alor ça fait que" pe vezé, a beñ, e vezé ùenang i vezént deù, merhèd, i vailh a pèh degré, ti goñpren ? Ma, bremeñ ‘d eus ķed en traù-se bieñsur, ha pe vezé en degré, ma, i vezént lahed avé laked, i vezé laked en traù-se de yaingnein oun tammëǧ, ha neï ‘yé neï d’ou hlah d’our "chariot", i vezèmb heu, tér, tér, tér pi pedér, i poutein er chariot-sen, heñ. - A ya. - Beķag er vagazign, beķag i léh, tieñ, ma oèmb i labourad. Paskèr er luzign e oé ‘n oun tu, hag er vagazign e oé in tu ‘rall. | Da zarev en-dro, er boestoù, tout a veze taolet e mod-se, tieñ. - A ya ? - "Alor ça fait que" pa veze, a beñ, a veze unan e vezent daou, moarvat, o veilh a pezh degre, te a gompren ? Ma, bremañ n'eus ket an traoù-se bieñsur, ha pa veze an degre, ma, e vezent lazhet evit lakaet-, e veze lakaet an traoù-se da yenañ un tammig, ha ni a yae-ni d'o c'hlask d'ur "chariot", e vezemp heu, teir, teir, teir pe peder, o poutiñ ar "chariot"-se, heñ. - A ya. - Betek ar vagazin, betek e lec'h, tieñ, ma oamp o labourat. Parsker an uzin a oa en un tu, hag ar vagazin a oa en tu arall. | À recuire, dans les boîtes, on balançait tout comme ça, quoi. - Ah oui ? - Alors ça fait que quand il y avait, ah ben, il y avaient une, il y en avait deux, sans doute, qui veillaient à quel degré (température), tu comprends ? Bon, maintenant il n'y a plus ça bien sûr, et quand c'était le degré (la température qu'il fallait), ben, elles étaient tuées pour mett-, on mettait ça à refroidir un peu, et nous allions les chercher avec un chariot, nous étions heu, trois, trois, trois ou quatre, à pousser ce chariot, hein. - Ah oui. Jusqu'à la boutique, jusqu'à là où nous travaillions. Parce que l'usine était d'un côté, et la boutique était de l'autre côté. |
Hènt Gavr, voilà. Er luzign e oé in tu-se, hag er vagazign e oé in tu ‘rall, alor, e vezé red treuzein en hèntpraz, añfeñ, en hèntpraz e larèmb neï... | Hent Gavr, voilà. An uzin a oa en tu-se, hag ar vagazin a oa en tu arall, alor, a veze ret treuziñ an hent-bras, añfin, an hent-bras a lavaremp-ni... | La route de Gâvres, voilà. L'usine était de ce côté-là, et la boutique était de l'autre côté, alors, il fallait traverser la grand'route, enfin, nous disions "la grand'route"... |
Alor en hèntpraz "et pis voilà", ha neï just eroal, ha neï ǧemérè er bouištaù a’n otoklaf, hag heu, voilà. Èl ma larañ ded, (neï) e sellé a dro ha tro ma oé oun defaot, beñ e vezé kaved bieñsur paskèr i sertissein, tieñ, mè mar a uéh, ind e arriùé de drëhein, hag heu, beñ, i vezé toull. Alor doñk, er vouištaù-sen e vezé, tieñ, mè lakèd a košti. Ouiañ ķed petra ‘rènt, marseñ, ind ou dèbè marseñ, ouiañ ķed, ouiañ ķed. | Alor an hent-bras et "pis voilà", ha ni, just a-walc'h, ha ni a gemere ar boestoù ag an otoklaf, hag heu, voilà. Evel ma lavaran dit, (ni) a selle a-dro-ha-tro ma oa un defot, beñ a veze kavet bieñsur parsker o sertisañ, tieñ, mes meur a wezh, int a errue da droc'hañ, hag heu, beñ, e veze toull. Alor doñk, ar boestoù-se a veze, tieñ, mes, lakaet a-gostez. Ne ouzon ket petra a raent, marteze, int o debre marteze, ne ouzon ket, ne ouzon ket. | Alors la route et pis voilà, et nous, justement, et nous sortions les boîtes de l'autoclave, et heu, voilà. Comme je te dis, (nous regardions) regardait tout autour s'il y avait un défaut, ben on en trouvait bien sûr, parce que les sertir, quoi mais parfois, elles arrivaient à se couper, et heu, ben c'était percé. Alors donc, ces boîtes étaient, quoi, mais, mises de côté. Je ne sais pas ce qu'ils faisaient, peut-être, ils les mangeaient peut-être, je ne sais pas, je ne sais pas. |
Ne vezé ķed greïd ‘né... greïd deumb neï, heñ ! - Nann ? - ‘Meus ķed, ’meus ķed ped jamèz. | Ne veze ket graet (=roet) anezho... graet (=roet) deomp-ni, heñ ! - Nann ? - Ne'm eus ket, ne'm eus ket bet james. | On ne... nous les donnait pas, hein ! - Non ? - Je n'en ai, je n'en ai jamais eu. |
Pa, léh ma oèmb neï, oé ķed ķed meïd mirhièd. Parkoñt pe bassé our goaz, paskèr be vezé goazed ha labourè "là", aze ha tout, paskèr, eñportañ ‘oé, heñ, ‘meu(s) mi lared ded, tregoñt, dam ya, ha marse ohpènn. Ha neussen ha ma, pe uilèmb our goaz ha ‘gellemb ķed heu, lekel "ne gellèh ķed de zounèd d(e) sekour geneumb ?". Be oé loud e oé jañti mè be oé loud arall ha "greïd hou labour ha mi ra mi me haneï !". Parkoñt be oé loud ha "dam ya bieñsur i amb d’hou sekour !". Be zo a bep sort, heñ. Alor goudi, oulennèmb ķed de hannèh, heñ. Ķed meïd d'en he(n)i e vènnè ou gobir, tieñ. I mo-sen hùi uila a bëmb sort, mè ‘d e ķed a gaust d’en traù-sen i fachèmb heñ, ne fachèmb ķed, heñ. ‘Anaùèmb ķed kal en traù-sen, neï. Neï ‘bassè ag our bochad traù, heñ. E ya, mè be zou loud ne bass ķed, heñ. | Pas, lec'h ma oamp-ni, ne oa ket nemet merc'hed. Parkoñt pa basee ur gwaz, parsker bout a veze gwazed hag a laboure "là", aze ha tout, parsker, eñportañ a oa, heñ, me am eus lavaret dit, tregont, dam ya, marteze ouzhpenn. Ha neuze ha ma, pa welemp ur gwaz ha ne c'hallemp ket heu, lakaat "ne c'hellfec'h ket da zont da sikour ganeomp ?". Bout a oa lod a oa jentil mes bout a oa lod arall ha "grit ho labour ha me a ra-me ma hini !". Parkoñt bout a oa lod ha "dam ya, bieñsur ez eomp d'ho sikour !". Bout zo a bep seurt, heñ. Alor goude, ne c'houlennemp ket da hennezh, heñ. Ket nemet d'an hini a venne o ober, tieñ. E mod-se c'hwi a wel a bep seurt, mes n'eo ket a-gaoz d'an traoù-se e fachemp, heñ, ne fachemp ket, heñ. Ne anavezemp ket kalz an traoù-se, ni. Ni a basee ag ur bochad traoù, heñ. E ya, mes bout zo lod ne base ket, heñ. | Non, là où nous étions, il n'y avait que des femmes. Par contre quand un homme passait, parce qu'il y avait des hommes qui travaillaient là, là aussi, parce que, c'était important, hein, je t'ai dit, trente, dame oui, peut-être plus. Et puis et si, quand nous voyions un homme et que nous ne pouvions pas heu, mettre (les boîtes) "vous ne pourriez pas venir nous aider ?". Il y en avait qui étaient gentils, mais il y en avait d'autres qui (disaient) "faites votre travail et moi je fais le mien !". Par contre il y en avait qui (disaient) "dame oui, bien sûr que nous allons vous aider !". Il y en avait de toutes sortes, hein. Alors après, nous ne demandions plus à celui-là, hein. Seulement à celui qui voulait le faire, quoi. Comme ça vous voyez toutes sortes, mais ce n'est pas à cause de ça que nous nous fâchions, hein, nous ne nous fâchions pas, hein. Nous ne connaissions pas beaucoup ça, nous. Nous nous passions de beaucoup de choses, hein. Eh oui, mais il y en avait qui ne passaient pas (ne laissaient pas passer), hein. |
I oèmb peǧemet ir vagazing ? "Une, deux, trois, quatre", a beñ, i oèmb pèmp tieñ, ir vagazing, pa meuh. | E oamp pegement er vagazin ? "Une, deux, trois, quatre", a beñ, e oamp pemp, tieñ, er vagazin, pas muioc'h. | Nous étions combien dans la boutique ? Une, deux, trois, quatre, ah ben, nous étions cinq, tiens, dans la boutique, pas plus. |
Mè neï ‘deoé labour dalbéh, neï. Alor goudi, er vouišt e vezé ķed heu, e vezè red lekel er papir a drou ha trou. Kolein. | Mes ni hor boa labour dalbezh, ni. Alor goude, ar voest (ne) veze ket heu, a veze ret lakaat ar paper a-dro-ha-tro. Koliñ. | Mais nous avions toujours du travail, nous. Alors après, la boîte n'était pas heu, il fallait mettre le papier tout autour. Coller. |
Awé gouied petra oé. | Evit gouzout petra a oa. | Pour savoir ce que c'était. |
Tout en traù-sen e vezé red deumb lakel a drou ha trou in drou. Alor e vezé kòl e rèmb neï de deur ha neussen our "genre" "poudre" i mo-sen i mo-se, neï lakè jušt oun tammëǧ i peb, i peb pènn, ha neï ‘lakè ha neussen heu, e štañkè, ha ma... ‘Mi lared ded e vezé labour our zort, heñ ! Ha mar a uéh e vezè lared e vezè ķir, mé, pe vé koñted er labour e zo geté-ind, en dud e zo de béein, heñ ! | Tout an traoù-se a veze ret deomp lakaat a-dro-ha-tro en-dro. Alor a veze kol a raemp-ni da (gant) dour ha neuze ur "genre" "poudre" e mod-se, e mod-se, ni a lakae just un tammig e pep, e pep penn, ha ni a lakae ha neuze heu, a stanke, ha ma... Me am boa-me lavaret dit e veze labour ur seurt, heñ ! Ha meur a wezh e veze lavaret e veze ker, mes, pa vez kontet ar labour a zo ganto-int, an dud a zo da baeañ, heñ ! | Nous devions remettre tout ça tout autour. Alors il y avait de la colle que nous faisons avec de l'eau et puis un genre de poudre comme ça, comme ça, nous en mettions juste un peu à chaque, à chaque bout, et nous mettions, et puis heu, bouchions, et si... Je t'ai dit qu'il y avait du travail quand même, hein ! Et parfois on disait que c'était cher, mais, quand on compte le travail qu'elles donnent (les boîtes), il faut payer les gens, hein ! |